Türkiye; deprem ülkesidir. Geçmişten bu yana depremlerde yapıların kalitesiz ve denetimsiz olmasından dolayı çok fazla can kaybı yaşanmıştır. Bu yüzden, yapıların depreme dayanıklılık konusunda denetlenmesi noktasında çok fazla çalışma yapılmaktadır. Bu noktada, yapı denetim; adından da anlaşılacağı üzere yeni inşa edilen binaların denetlenmesi ve denetim sonucunda binaların güvenilir olduğuna dair geçerli raporun verilmesi olarak tanımlanabilir. Bu noktada, bir binanın güvenilir olması adına taşıması gereken bazı özellikler bulunmaktadır. Söz konusu bina bu kriterleri karşılayamıyorsa yapı denetimden geçmesi mümkün değildir. Bu gibi hallerde, binaları güvenli hale getirecek birtakım değişiklikler ivedilikle yapılmalıdır. Ardından, bina, söz konusu kriterlere göre tekrar yapı denetim testine girmelidir.
Yapı denetim; inşaat sektörünü temsil etmektedir. Bu noktada, yapı denetim firmalarına büyük görev düşmektedir. İnşa edilen binaların proje ve temel atma safhasından başlanarak müşteriye teslim edilmesine dek olan süreçte her aşamada denetlenmesi ve sonuç olarak yapıların inşasına onay verilmesi veya verilmemesi noktasında yapı denetim firmaları sorumlu olmaktadır. Yapı denetim; bu konuda bilgisi ve deneyimi olan mimar ve mühendisler tarafından yapılmaktadır. Kanun, tüzük ve yönetmeliklerde yer alan kriterlere göre yeni yapılar denetlenmektedir. Bu hususlara uygun olanlara güvenilir raporu verilirken uygun olmayanların birtakım değişiklikler yapması istenmektedir.
Türkiye’de geçtiğimiz yıllarda herhangi bir yapı denetim zorunluluğunun olmadığını ifade etmek gerekir. Ancak, depremler ve diğer doğal afetler yüzünden yapıların hasar görmesi ve can kaybının yaşanmasının bir sonucu olarak yeni yapılara yapı denetim zorunluluğu getirilmiştir. Bir başka deyişle, en küçük yapılardan devasa büyüklükteki yapılara kadar tüm yapıların denetlenmesi mecburi tutulmaktadır. Yeni yapılarda malzemeden çalınması gibi durumları önlemek adına yapı denetim son derece önem taşımaktadır.
Yapı denetim işini yapacak olan mimar ve mühendislerin en az beş yıllık tecrübesi olmak zorundadır. İnşaatın proje aşamasından başlanarak tamamlanmasına kadar olan süreçte her bir aşamanın denetlenmesi söz konusu olmaktadır. Güvenlik açısından uygun görülen yapılara yapı denetim firması garantisi verilmektedir.
